Zo benut familie Van Zandwijk hun koemest beter & efficiënter

“Echt in de stront hebben we nooit gezeten, maar wel één keer dat het een centimeter op de roosters heeft gestaan”, weet hij nog. De melkveestal biedt plaats voor 50 koeien en heeft twee afzonderlijke putten van een meter diep. Ook het droge vee heeft een vrij ondiepe kelder. Langs de kant van de weg staat een mestsilo. “Er was nog genoeg plek, maar als je dan toch kunt rijden… Dus hebben we gewoon alles uitgereden wat we op dat moment hadden.”

De belangrijkste reden dat ze op dit familiebedrijf qua opslag nog zo comfortabel zitten, dankt Jan Willem aan de komst van een mestscheider. Sinds afgelopen oktober staat er één van het merk Keydollar achter de stal op een betonnen keerwand. Elke kuub mest – of het nu bij het jongvee of de melkkoeien vandaan komt – gaat door deze machine heen. De organische fractie valt aan de uitvoerzijde naar beneden als stapelbaar product. Die bewaart de veehouder elders op het erf. “Zo halen we tot 25% volume uit onze opslag.”

Op de bewaarplek voor dikke fractie ligt niks meer dan een klein bultje. De sporen van het uitrijden zijn nog op de klinkers te zien. Ze waren er vroeg bij dit jaar, een week eerder zelfs dan 16 februari. “Dan heeft alles mooi de tijd om te verteren voor de eerste keer maaien”, onderbouwt de 33-jarige veehouder. Vaste mest mag natuurlijk eerder op het land. Nu ging het voor de eerste keer bemesten nog om dikke fractie, strorijke mest & restvoer. De rest van het seizoen bemest Jan Willem puur op dikke en dunne fractie.

Op het bedrijf is de consistentie van de mest standaard aan de dikke kant. Er wordt het hele jaar rond gevoerd op basis van een structuurrijk rantsoen, vooral om de gezondheid van de klauwen te bewaken. “Zo blijft onze veestapel makkelijk te managen”, zo luidt de filosofie. De keerzijde is dat het uitrijden altijd gepaard ging met veel arbeid, veel water bijmengen & een boel verstoppingen. “Ik heb zelfs twee pennen voor in de zuigmond van de mesttank gemaakt om al het gras en hooi te kunnen filteren. En nog zat-ie verstopt.”

De voordelen van werken met een organische en vloeibare meststof ziet de familie Van Zandwijk al sinds 2020. Vanaf dat jaar laten ze drijfmest scheiden door een loonwerker, één keer rond oud en nieuw. “Deze mest was na het uitrijden zo verdwenen en het gras werd mooi groen”, constateerde Jan Willem. “Hoewel het snel is uitgewerkt en de dikke fractie langer blijft nawerken, raakte de grasmat wel goed dicht. Hij reed super goed weg, de tank was zo leeg en we hadden geen last meer van verstoppingen.”

Een deel van de week is Jan Willem werkzaam bij een collega-boer in de buurt. Toen hij daar een mestscheider zag staan, was zijn interesse dan ook zomaar gewekt. “Hij zei: ‘als ik er nog één zou moeten kopen, dan kocht ik er nog zo één bij’. Ik had het ook al lang gezien: dat ding draaide best door en je hebt er weinig omkijken naar”, zo oordeelde de Gelderse veehouder toen zelf. Vorig jaar is de knoop doorgehakt om in dezelfde machine te investeren. “Qua prijsverhouding en opbrengst/capaciteit was de keuze vrij makkelijk.”

Sinds de machine in bedrijf is, loopt de silo enkel vol met dunne fractie. Die is minder gevoelig voor korstvorming en daarom mixen ze die amper. Daaruit pompt Jan Willem rechtstreeks naar de mesttank om bunders te bemesten. “Bedoeld voor percelen die het goed doen. Het gras benut dit veel beter en gaat er niet dood aan”, stelt de boer. “Het trekt nu de bodem in en wordt sneller opgenomen.” Dikke fractie wordt nu aangewend om de structuur van ‘arme’ stukken grond te herstellen. “Ook dit valt als stof uit elkaar.”

Terwijl de mestscheider bezig is een nieuwe voorraad van die dikke fractie aan te leggen – de bunker waar de machine op staat raakt al behoorlijk vol – geeft Jan Willem toe veelal op gevoel te bemesten. “Als er percelen geel zijn bemest ik die zwaarder en ga ik al gauw richting de 30 à 40 kuub per hectare. Zeker voor de eerste snede is het een kwestie van lekker doorbemesten”, benadrukt hij. Naar cijfers wordt niet al te veel gekeken. Daarom verzamelen ze hier ook geen kuiluitslagen.

Het liefst kijkt Jan Willem naar wat hij zelf met eigen ogen ziet: de condities van zijn grasland, de gezondheid van de melkkoeien, de groei van het jongvee. Juist daarom heeft het intensieve hem nooit gelegen. “Dan heb je sowieso minder omgang met je koeien”, beweert hij stellig. “En juist het contact met de koe vind ik het mooist!” Met vijftig stuks vee op het bedrijf moet dat goed komen. Zo houdt hij overzicht, tijd voor zijn vrouw en drie kinderen en alle ruimte om de afwisseling in werkzaamheden op te zoeken!